თეატრმცოდნე მანანა გეგეჭკორი ქართულ თეატრში მიმდინარე პროცესებზე გვესაუბრება:
- ქართული თეატრისთვის 2012 წელი საკმაოდ რთული იყო. ის სოციალური ფონი, რომელიც მთელი წლის განმავლობაში ვითარდებოდა საქართველოში, გარკვეულწილად თეატრსაც დაეტყო. ამიტომაც, 2012 წელს დადგმულ სპექტაკლებს რომ გადავხედე, ლიდერი წარმოდგენის გამოყოფა გამიჭირდა.
- რაც შეეხება დრამატურგიას...
- საინტერესო ნამუშევრები შეიქმნა ფსიქოლოგიური დრამატურგიის თვალსაზრისით, მაგრამ ვერ დაგისახელებთ ისეთ პიესას, სიღრმისეულად რომ ასახავდეს ცხოვრებისეულ სინამდვილეს და იმას, რა დაღს ტოვებს ეს ყველაფერი ადამიანზე. კარგად და ინტენსიურად მუშაობენ ბასა ჯანიკაშვილი, ლაშა ბუღაძე, თამარ ბართაია... მაგრამ ჯერჯერობით ყველაფერი ძიების, ნიადაგის მოსინჯვის პროცესს და თამამ ნაბიჯებს უფრო ჰგავს. როგორც ჩანს, მოსამზადებელი პერიოდია, ბუნება ისვენებს და ადრე თუ გვიან იფეთქებს.
- კონკრეტული თეატრების ცხოვრებაში რა ხდებოდა ბოლო ერთი წლის განმავლობაში?
- რუსთაველის თეატრს დაღი დაასვა რობერტ სტურუას წასვლამ. თეატრი კარგად მუშაობს, როდესაც მისი ორივე ხელმძღვანელი, ვგულისხმობ თეატრის მმართველს და სამხატვრო ხელმძღვანელს, ერთ პოზიციაზე დგანან და ერთ საქმეს აკეთებენ. რაც შეეხება სამხატვრო საბჭოს, თეატრის არსებობის ისტორიაში, სამხატვრო საბჭო პროდუქტიული თითქმის არასდროს ყოფილა. თუ მაინცდამაინც, საბჭო უნდა არსებობდეს სათათბირო ხმის უფლებით. სახელგანთქმული რეჟისორი გიორგი ტოვსტონოგოვი ამბობდა, თეატრი ნებაყოფლობითი დიქტატურაა, - თუ თეატრში მუშაობა გინდა, ნებაყოფლობით უნდა დაემორჩილო ამ დიქტატურასო. ასე რომ, კოლექტიური მართვის ორგანოები თეატრში იშვიათად თუ ამართლებს...
- რუსთაველის თეატრში დაბრუნებულმა რობერტ სტურუამ განაცხადა, რომ ამ თეატრში დიქტატორობა სურს...
- სხვათა შორის, ბატონი რობერტის ამ სიტყვებმა ძალიან გამაკვირვა, რადგან მისი შემოქმედების დიდი ნაწილი დიქტატურასთან ბრძოლა და პროტესტია - "მეფე ლირი", ყვარყვარე" და სხვა საუკეთესო სპექტაკლები სწორედ ტოტალიტარიზმისა და დიქტატურის წინააღმდეგ იყო მიმართული... რაც შეეხება დედაქალაქის სხვა თეატრებს, მათი ცხოვრება დუნედ მიმდინარეობს, რაც ძალიან ცუდია. ერთადერთ სპექტაკლს გამოვყოფ, რომლის პრემიერაც მუსიკისა და დრამის თეატრში დეკემბრის ბოლოს გაიმართა. ეს არის დავით დოიაშვილის "ზაფხულის ღამის სიზმარი". რეჟისორს ბევრი რამის ინტერპრეტაციაში არ ვეთანხმები, მაგრამ ეს არის ძალიან თამამი და საინტერესო მიდგომა შექსპირისადმი. სპექტაკლში ჭარბად ჩანს რეჟისორის ფანტაზია, განსაკუთრებით - პირველ ნაწილში. თუმცა მიმაჩნია, რომ შექსპირისა და რეჟისორის ჭიდილი შექსპირის გამარჯვებით მთავრდება (იღიმის). დოიაშვილის სპექტაკლში კარგი სამსახიობო ანსამბლია, მაგრამ გამოვარჩევ ელენეს როლის შემსრულებელ ანი ალექსიშვილსა და აჩიკო სოლუღაშვილს. ამ მსახიობებმა მართლაც შესანიშნავად ითამაშეს.
- 2012 წელს რუსთაველის თეატრში დაიდგა მიუზიკლი "ოლივერი", რომელმაც საზოგადოების მოწონება ვერ დაიმსახურა...
- იმიტომ, რომ ეს არის ასლი, კოპიო, შემოქმედება კი ახლის შექმნაა. სხვა საქმეა, რა ხარისხით შესრულდება. მიუზიკლი სპეციფიკურ სამსახიობო მონაცემებს მოითხოვს. მიუზიკლის მსახიობს უნდა შეეძლოს ცეკვა, სიმღერა, სწორი სუნთქვა. ამ სპექტაკლს ეს ყველაფერი აკლდა. ეს არის სუფთა კომერციული პროექტი, რისთვისაც დიდძალი თანხა დაიხარჯა.
თეატრის ცხოვრება კარდიოგრამასავით ვითარდება. ჯერჯერობით ქართული თეატრის კარდიოგრამა სწორ ხაზს გვიჩვენებს. მართალია, არ არის დაბალი და სამარცხვინო დონე, მაგრამ ძალიან დიდი პრობლემებია მსახიობების აღზრდის მხრივ, რაც თეატრალურ ინსტიტუტს ეხება. ვგულისხმობ მსახიობის მეტყველებას, მოძრაობას, სცენაზე დგომას... პროფესიული ჩვევების გამომუშავება კი თეატრალურ ინსტიტუტში უნდა ხდებოდეს. გარდა ამისა, სახელმწიფოსგან მეტი ყურადღებაა საჭირო, განსაკუთრებით, რეგიონული თეატრებისადმი, რადგან რეგიონებში საზოგადოება სულიერ შიმშილს განიცდის... მუშავდება ახალი კანონპროექტი, რომლის მიხედვითაც, თეატრის ხელმძღვანელი უნდა იყოს არა მმართველი, არამედ სამხატვრო ხელმძღვანელი, რომელსაც უნდა ჰქონდეს თეატრალური განათლება, სასურველია, იყოს რეჟისორი. თეატრს უნდა ხელმძღვანელობდეს არა ადმინისტრატორი, არამედ შემოქმედი, რომელმაც უნდა განსაზღვროს თეატრის სახე.
ესაუბრა ნინო მაისურაძე
![]()
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)