"ჩა­ვარ­დნის პე­რი­ო­დი ყვე­ლა შე­მოქ­მედს აქვს"

წლის და ათი თვისა იყო, რო­ცა პირ­ვე­ლი ნა­ხა­ტი "შექ­მნა". პირ­ვე­ლი პერ­სო­ნა­ლუ­რი გა­მო­ფე­ნა ექ­ვსი წლისამ, თბი­ლის­ში გა­მარ­თა, რვა წლი­სამ მოს­კო­ვი გა­ნაც­ვიფ­რა, 12 წლი­სამ - პა­რი­ზი და საფ­რან­გე­თი, შემ­დეგ კი - მთე­ლი ევ­რო­პა... შე­სუ­ლია კემ­ბრი­ჯის ბი­ოგ­რა­ფი­უ­ლი ცენ­ტრის მი­ერ გა­მოშ­ვე­ბულ წიგ­ნში - "XX XXXXსა­უ­კუ­ნის მსოფ­ლი­ოს 2000 გა­მო­ჩე­ნი­ლი ადა­მი­ა­ნი". მი­სი ილუს­ტრა­ცი­ე­ბით არის შემ­კუ­ლი უნი­კა­ლუ­რი სა­ხა­რე­ბა, რო­მე­ლიც ამ­ჟა­მად სა­მე­ბის სა­კა­თედ­რო ტა­ძარ­შია დაბ­რძა­ნე­ბუ­ლი. "ი­მი­სათ­ვის, რომ მი­სი ნა­ხა­ტე­ბი აღიქ­ვა, უნ­და იყო უბ­რა­ლო ადა­მი­ან­ზე სულ ცო­ტა­თი მე­ტი", - ამ­გვა­რად აფა­სე­ბენ კრი­ტი­კო­სე­ბი ცნო­ბი­ლი მხატ­ვრის, რუ­სუ­დან ფეტ­ვი­აშ­ვი­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბას, რო­მელ­საც ფრან­გებ­მა "უ­სიტყ­ვო პრო­ზაც" უწო­დეს. ქალ­ბა­ტო­ნი რუ­სუ­და­ნი დღეს ჩვე­ნი რუბ­რი­კის სტუ­მა­რი­ა:

- ბავ­შვო­ბი­დან ხა­ტავთ, თქვე­ნი პირ­ვე­ლი სიყ­ვა­რუ­ლიც მხატ­ვრო­ბა იყო, მაგ­რამ სა­ინ­ტე­რე­სო­ა, რა გავ­ლე­ნა იქო­ნია თქვენ­ზე პო­ე­ზი­ამ, ლი­ტე­რა­ტუ­რამ?

- მი­თებ­სა და ლე­გენ­დებ­ზე ვიზ­რდე­ბო­დი, ეს ჩვე­ნი "ძი­ლის­პი­რუ­ლი" იყო, რო­მელ­საც დე­და­ჩე­მი და­ძი­ნე­ბამ­დე ყო­ველ­თვის გვი­კითხ­ავ­და. ასე­ვე ხში­რად გვი­კითხ­ავ­და "ვეფ­ხის­ტყა­ო­სან­საც", ყვე­ლა­ზე ლა­მაზ ად­გი­ლებს არ­ჩევ­და, რო­მე­ლიც ბავ­შვი­სათ­ვის გა­სა­გე­ბი და მი­სა­ღე­ბი იყო და ჩვენც გულ­დას­მით ვუს­მენ­დით. გა­მორ­ჩე­უ­ლად მიყ­ვარ­და ვა­ჟა-­ფშა­ვე­ლა, მი­სი პო­ე­მე­ბი ლა­მის ზე­პი­რად ვი­ცო­დი. მხიბ­ლავ­და მა­თი გმი­რო­ბა, ვაჟ­კა­ცო­ბა, მი­ტე­ვე­ბის უნა­რი. არა­ნაკ­ლებ მხიბ­ლავ­და გა­ლაკ­ტი­ო­ნი და მი­სი შე­უ­და­რე­ბე­ლი დი­ნა­მი­კა. ბევ­რი ლექ­სი წა­მი­კითხ­ავს რუ­სუ­ლა­დაც, ინ­გლი­სუ­რა­დაც, მაგ­რამ ასე­თი დი­ნა­მი­კა არა მგო­ნია რო­მე­ლი­მე პო­ეტს ჰქონ­დეს. მოკ­ლედ რომ ვთქვათ, ლი­ტე­რა­ტუ­რა ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში ად­რე­უ­ლი ასა­კი­დან შე­მო­ვი­და და დი­დი გავ­ლე­ნა იქო­ნია ჩემს სუ­ლი­ერ სამ­ყა­რო­ზე.

- უცხ­ო­ელ მწერ­ლებ­ზე რას გვეტყ­ო­დით?

- 12-13 წლისამ წა­ვი­კითხე კნუტ ჰამ­სუ­ნის "მის­ტე­რი­ე­ბი". მი­სი მთა­ვა­რი გმი­რი იო­ჰან ნა­გე­ლი ჩემ­თვის ყვე­ლა­ზე საყ­ვა­რე­ლი პერ­სო­ნა­ჟი იყო ძა­ლი­ან დი­დი ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში. ყვე­ლა­ზე მე­ტად ამ ადა­მი­ან­ში ერ­თი თვი­სე­ბა მომ­წონ­და: ის იყო აბ­სო­ლუ­ტუ­რად უშუ­ა­ლო, გულ­წრფე­ლი და ვე­რა­ნა­ირ სი­ყალ­ბეს ვერ იტან­და. მიყ­ვარ­და ხუ­ლიო კორ­ტა­სა­რი, ბორ­ხე­სის შე­მოქ­მე­დე­ბაც ყო­ველ­თვის მომ­წონ­და და ახ­ლაც დი­დი სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვკითხ­უ­ლობ. ამ სა­ო­ცარ მწე­რალს ასე­ვე სა­ო­ცა­რი ცოდ­ნა აქვს, მი­სი პა­ტა­რა მოთხ­რო­ბე­ბი იმ­დე­ნად ღრმა და ღი­რე­ბუ­ლი­ა, რომ მათ სი­უ­ჟეტ­ზე უზარ­მა­ზა­რი რო­მა­ნის აგე­ბა შე­იძ­ლე­ბა. გა­ტა­ცე­ბით ვკითხ­უ­ლობ­დი ჰერ­მან ჰე­სეს და მის თხზუ­ლე­ბებს, მიყ­ვარ­და ესე­ნი­ნი, პუშ­კი­ნი, ტოლ­სტო­ი, ტურ­გე­ნე­ვი - სკო­ლის ასაკ­ში ყვე­ლა მათ­გა­ნი გა­და­ვი­კითხ­ე. ჩემ­თვის ძა­ლი­ან ახ­ლო­ბე­ლი იყო მი­გელ დე­Uუ­ ნა­მუ­ნო, რომ­ლის შე­მოქ­მე­დე­ბაც ძა­ლი­ან ეხა­მე­ბო­და ჩემს სტილს.

- პერ­სო­ნა­ჟებს შო­რის იდე­ა­ლი თუ გყო­ლი­ათ?

- რო­გორ არა, ერთ მათ­გან­ზე უკ­ვე გე­სა­უბ­რეთ - ეს გახ­ლავთ იო­ჰან ნა­გე­ლი. მარ­თა­ლი­ა, მი­სი ცხოვ­რე­ბა ძა­ლი­ან სევ­დი­ა­ნი იყო და ცუ­დად დას­რულ­და, მაგ­რამ ეს პერ­სო­ნა­ჟი გან­სა­კუთ­რე­ბით მხიბ­ლავ­და. ასე­ვე ჩე­მი იდე­ა­ლი გახ­ლდათ ალუ­და ქე­თე­ლა­უ­რი, რო­მე­ლიც თა­ვი­სი ვაჟ­კა­ცუ­რი თვი­სე­ბე­ბის გა­მო მიყ­ვარ­და და მომ­წონ­და.

- რამ­დე­ნად მოქ­მე­დებ­და პო­ე­ზია თქვენს მხატ­ვრო­ბა­ზე?

- გა­ლაკ­ტი­ო­ნის "ლურ­ჯა ცხე­ნე­ბი", "მე­რი" ან ვა­ჟას გმი­რე­ბი ნე­ბის­მი­ე­რი შე­მოქ­მე­დი­სათ­ვის შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს შთა­გო­ნე­ბის წყა­რო. მეც ძა­ლი­ან მეხ­მა­რე­ბო­და შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი პრო­ცე­სის დროს. სა­ერ­თოდ, პო­ე­ზია ისე­თი­ვე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ჩემ­თვის, რო­გორც მუ­სი­კა.

- ქალ­ბა­ტო­ნო რუ­სუ­დან, თქვენს სა­მა­გი­დო წიგ­ნებს ხომ ვერ დაგ­ვი­სა­ხე­ლებთ?

- არა­ფერს ვიტყ­ვი სა­ხა­რე­ბა­ზე, რო­მე­ლიც ყვე­ლამ ყო­ველ­დღი­უ­რად უნ­და წა­ი­კითხ­ოს. რაც შე­ე­ხე­ბა მხატ­ვრულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას, ჩე­მი სა­მა­გი­დო წიგ­ნე­ბი პე­რი­ო­დუ­ლად იც­ვლე­ბა ხოლ­მე. ასე მა­გა­ლი­თად: რამ­დე­ნი­მე თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში კორ­ტა­სა­რი მყავ­და ამო­ჩე­მე­ბუ­ლი, მე­რე ოს­კარ უა­ილ­დი, რად­გან მი­სი პი­ე­სე­ბის კითხ­ვი­სას ძა­ლი­ან ად­ვი­ლია იმ სამ­ყა­რო­ში გა­დახ­ვი­დე, რო­მე­ლიც ამ მშვე­ნი­ერ­მა შე­მოქ­მედ­მა შექ­მნა. ერ­თი პე­რი­ო­დი - ო" ჰენ­რი, მე­რე კი – ბერ­ნარდ შო­უ, ერ­თი სიტყ­ვით, ჩე­მი სა­მა­გი­დო წიგ­ნე­ბი გა­მუდ­მე­ბით იც­ვლე­ბა ხოლ­მე: ვხვდე­ბი, რომ ეს მწე­რა­ლი და ეს წიგ­ნი ძა­ლი­ან მჭირ­დე­ბა და რო­გორც კი თა­ვი­სუ­ფალ დროს ვი­პო­ვი, მა­შინ­ვე ვიწყ­ებ კითხ­ვას. ამ ეტაპ­ზე ყვე­ლა­ზე მე­ტად ჯორჯ ბა­ი­რო­ნის კითხ­ვა მსი­ა­მოვ­ნებს.

- თქვე­ნი აზ­რით, რო­მე­ლი მწე­რა­ლი ასა­ხავ­და და ასა­ხავს ყვე­ლა­ზე ზუს­ტად და ზედ­მი­წევ­ნით ჩვე­ნი ქვეყ­ნის სატ­კი­ვარს, მის პრობ­ლე­მებს?

- ალ­ბათ, ილია ჭავ­ჭა­ვა­ძე, რომ­ლის კითხ­ვაც არა­სო­დეს მომ­ბეზ­რდე­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით, მი­სი წე­რი­ლე­ბი­სა. ის ყვე­ლა­ზე კარ­გად გრძნობს და ასა­ხავს სა­ქარ­თვე­ლოს პრობ­ლე­მებს, მის სატ­კი­ვარს. ამ მხრივ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ქმნი­ლე­ბაა "და­თა თუ­თაშ­ხი­ა", ეს არის არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვად ღრმა, ყოვ­ლის­მომ­ცვე­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბი, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან კარ­გად გვი­ხა­ტავს ქარ­თულ ხა­სი­ათს თა­ვი­სი მან­კი­ე­რე­ბე­ბით, და­დე­ბი­თი თუ უარ­ყო­ფი­თი თვი­სე­ბე­ბით. ეს არის მსოფ­ლიო დო­ნის ნა­წარ­მო­ე­ბი, რომ­ლის ავ­ტო­რიც ტოლს არ და­უ­დებს მსოფ­ლი­ო­ში აღი­ა­რე­ბულ არც ერთ მწე­რალს. სხვა­თა შო­რის, ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბის ეს უნი­კა­ლუ­რი რო­მა­ნი ახ­ლა­ხან გა­მო­ვი­და პა­რიზ­ში და წიგ­ნის ყდა მე გა­ვა­ფორ­მე.

- ბო­ლოს, აუ­ცი­ლებ­ლად უნ­და გკითხ­ოთ: რა ხდე­ბა თქვენს შე­მოქ­მე­დე­ბა­ში - დრო­ე­ბით ის­ვე­ნებთ, თუ პი­რი­ქით, შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი აქ­ტი­უ­რო­ბის პე­რი­ო­დი გაქვთ?

- არ ვის­ვე­ნებ, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი აღ­მავ­ლო­ბის პე­რი­ო­დი მაქვს: ამ­ჟა­მად კი­ევ­ში იმარ­თე­ბა ჩე­მი ძა­ლი­ან დი­დი გა­მო­ფე­ნა, მო­მა­ვალ­შიც იგეგ­მე­ბა ორი გა­მო­ფე­ნა კი­ევ­სა და შვე­ი­ცა­რი­ა­ში, ვამ­ზა­დებთ გა­მო­ფე­ნებს პა­რიზ­სა და გერ­მა­ნი­ა­შიც. მე სულ ვმუ­შა­ობ - დი­ლი­დან გვი­ან სა­ღა­მომ­დე. რო­ცა საზღ­ვარ­გა­რეთ ვარ, გა­მო­ფე­ნის პე­რი­ოდ­ში, იქაც ვაგ­რძე­ლებ მუ­შა­ო­ბას. ასე რომ, ამ ეტაპ­ზე აქ­ტი­უ­რი შე­მოქ­მე­დე­ბი­თი პე­რი­ო­დი მაქვს.

- თუმ­ცა, პე­რი­ო­დუ­ლად ალ­ბათ მხატ­ვრის მარ­ჯვე­ნა­საც სჭირ­დე­ბა დას­ვე­ნე­ბა.

- რა­საკ­ვირ­ვე­ლი­ა, ჩა­ვარ­დნის პე­რი­ო­დი ყვე­ლა შე­მოქ­მედს აქვს, მაგ­რამ ხელ­საც და გო­ნე­ბა­საც ისე­ვე სჭირ­დე­ბა გა­ნუწყ­ვე­ტე­ლი ვარ­ჯი­ში, რო­გორც სპორ­ტსმენს, რომ ის კარგ ფორ­მა­ში იყოს. რო­გორც მუ­სი­კო­სი­სათ­ვის აუ­ცი­ლე­ბე­ლი­ა, რომ ხე­ლე­ბი ემორ­ჩი­ლე­ბო­დეს, ასე­ვეა მხატ­ვა­რიც. ასე რომ, დიდი ხნით დას­ვე­ნე­ბა არ მიყ­ვარს, მით უმე­ტეს, ჩემს ნა­ხა­ტებ­ში ხა­ზია წამ­ყვა­ნი - ხაზ­მა სრულ­ყო­ფი­ლად უნ­და გად­მოს­ცეს ფორ­მა. ჩემ­თვის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი­ა, რომ ჩე­მი მარ­ჯვე­ნა ყო­ველ­თვის ფორ­მა­ში იყოს, ამი­ტომ გა­ნუწყ­ვეტ­ლივ ­Eვშრო­მობ და სა­ერ­თოდ, მი­მაჩ­ნი­ა, რომ ხე­ლო­ვან­მა სა­კუ­თარ თავ­ზე გა­ნუწყ­ვეტ­ლივ უნ­და იმუ­შა­ოს.

ხა­თუ­ნა ჩი­გო­გი­ძე

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)