ახალგაზრდა პოეტი სოსო ჯაჭვლიანზე: ერთგანზომილებიანი "ჟურნალისტი" და ამავე დონის "პარლამენტარი" ჯაჭვლიანი
ამ დღეებში მწერალი ზურაბ ქარუმიძე საკუთარი რომანის - "მელია-ტულეფია" გამო გააკრიტიკეს - თითქოსდა ქარუმიძემ თავისი ტექსტით სვანურ ტრადიციას და ზოგადად სვანებს მიაყენა შეურაცხყოფა. ქარუმიძეს ღიად დაუპირისპირდა დეპუტატი სოსო ჯაჭვლიანი. მსგავსი დაპირისპირება საზოგადოების მხრიდან მხატვრული ტექსტის გამო საქართველოში პირველი შემთხვევა არ არის. უფრო მეტიც, შეიძლება ითქვას მყარ ტრადიციად და "დიდ ეროვნულ ვალდებულებადაც" იქცა. რა არის ამის მიზეზი? რატომ ხდება მხატვრული ნაწარმოების სწორხაზოვანი გაგება? რა შედეგები შეიძლება ახლდეს ტექსტების ამგვარ "ინტერპრეტაციას"? - ამ საკითხებზე newpress.ge-ს პოეტი პაატა შამუგია ესაუბრა.
- საზოგადოებრივი აზრის ცენზურის ქვეშ საქართველოში ბევრი ავტორი მოექცა. როგორც ჩანს, ახლა ზურაბ ქარუმიძის "რიგი" დადგა (ეს გააქტიურება, ალბათ, მისი ბრიტანეთში ელჩად შესაძლო დანიშვნამაც გამოიწვია) რა შედეგები შეიძლება მოყვეს ცენზურას? რა მომავალი აქვს ლიტერატურას ამ ვითარებაში?
- ამ კლინიკურ შემთხვევაზე ერთი ამბავი მახსენდება: თეოლოგიური კამათისას მწერალმა და მეცნიერმა, რობერტ ბარონმა ასეთი არგუმენტი მოიტანა - "ორგანზომილებიანი ობიექტი ვერ წარმოიდგენს სამგანზომილებიან არსებას". ამ შემთხვევაშიც ზუსტად ასეა - ერთგანზომილებიანი "ჟურნალისტი" და ამავე დონის "პარლამენტარი" ჯაჭვლიანი ვერ წარმოიდგენენ ლიტერატურული ნაწარმოების მრავალ განზომილებას, მათ ამისათვის საკმარისი ნაოჭები არ აქვთ ტვინზე. მე, როგორც წესი, არ დავცინი ხოლმე გაუნათლებელ ადამიანს, რადგან შესაძლოა, მას განათლების მიღების საშუალება არ მიეცა. მაგრამ როცა ჩვენი ხელფასით გაქსუებული დეპუტატი ხარ და უსაშველო სირეგვნეს მიხეთქებ, ვალდებულიც კი ვარ, დაგცინო.
ამ სამარცხვინო გნიასის გამო, როგორც ამბობენ, "ქართულმა ოცნებამ" შესაძლოა, მწერალ ზურაბ ქარუმიძის ბრიტანეთში საქართველოს ელჩად წარდგინებისგან თავი შეიკავოს.
იმედი მაქვს, საღად მოაზროვნე პარლამენტარები (ასეთებიც არიან) ადეკვატურად შეაფასებენ თავიანთ კოლეგას და პასუხსაც გასცემენ.
ზურაბ ქარუმიძე არის მნიშვნელოვანი ქართველი მწერალი და ინტელექტუალი და ძალიან დიდი სირცხვილი იქნება, თუ პოლიტიკური ელიტა ცილისმწამებელი, კომკავშირული პათოსის, ყოვლად გოიმური ყვითელი გამოცემების ჭკუაზე გაივლის.
რაც შეეხება "მელია-ტულეფიას" და მასში აღწერილ სვანურ რიტუალს. ეს რიტუალი პირველად აღიწერა ქართული ისტორიოგრაფიის მამის, ქართული უნივერსიტეტის ერთ-ერთი დამფუძნებლის, ივანე ჯავახიშვილის წიგნში "ქართველთა წარმართობა". მაშინ ამოთხარონ ჯავახიშვილის ცხედარი. მაგრამ ეს არაა მთავარი. ისტორიკოსს ან დოკუმენტალისტს მართლაც შეიძლება მოსთხოვო ფაქტების ნამდვილობა, მაგრამ იგივე მოითხოვო მხატვრული ტექსტისგან - ეს ნამდვილად კლინიკური შემთხვევაა.
-რამდენად საჭიროა, რომ მწერალმა ახსნა განმარტებები მოაყოლოს და ბოდიში მოიხადოს მისი მხატვრული ტექსტის გამო?
- მწერალს არასდროს შეუძლია იმაზე მეტი თქვას ნაწარმოებზე, ვიდრე დაწერა. ტექსტის გასაღები დევს ტექსტშივე და ვისაც გაგება უნდა (და შეუძლია), ის გაიგებს. მე არ მაქვს ილუზია, რომ ორღობის პრესა და ზომბი დეპუტატი შეძლებენ რომელიმე მხატვრული ტექსტის სიღრმისეულად გაგებას, მაგრამ მჯერა, რომ გარკვეული მეცადინეობის შემდეგ შეიძლება ადამიანმა გადალახოს სირთულე და შეუდგეს აზროვნებას.
რაც შეეხება ბოდიშს, ეს არაა პირველი მაგალითი ისტორიაში, როცა "კომსომოლები" და მათთან გათანაბრებულები ცოფიანებივით უტევენ რომელიმე მწერალს. ყველა ასეთი შემთხვევა სრულდება კომსომოლების სანაგვეში განთავსებით. საინტერესოა ისიც, რომ ამორალები ყოველთვის მორალისტური პოზიციებიდან უტევენ მწერლებს (მთელი მწერლობის ისტორია სავსეა ასეთი მაგალითებით, უჩვეულო არაფერი ხდება). ბოდიში, პირიქით, მწერლებს უნდა მოუხადონ.
"ბავშვის დედა კართან მუხლებზე მდგომი დამხვდა, სიტყვებს თავს ვერ უყრიდა" - სცენიდან ომში და ომიდან სამაშველო სამსახურში წასული ბიჭის ამბავი
"ბავშვის ოპერაცია 300 000 ევრო ჯდება და სანამ თანხას არ გადავურიცხავთ, არაფერს უკეთებენ" - პატარა ანიტას დახმარება სჭირდება
